Tekir Kedi

Bilinen en eski kedi cinslerinden olan, karışık ve geniş gen havuzu sebebiyle tam anlamıyla ırk statüsü verilmeyen bir kedi; Tekir Kedi… Tüm evcil kedilerin atası olan Afrika Yaban Kedisi’nden hemen biraz sonra ortaya çıktığı tahmin ediliyor. Binlerce yıldır Tekir Kedi sokaklarımızda, ambarlarımızda, kolonilerimizde bekçilik yapıyor. Son olarak da evlerimize misafir olmuş durumda. Birbirimize duyduğumuz karşılıklı sevgi ve güvenimiz çok derinlere inmiş olacak ki halen daha bağımız kopmuş değil. Aksine Tekir Kedi sokaklarımızdaki kedilerin %80’ini oluşturuyor. O kadar çok bizi etkilemiş ki yeni bir kedi aldığında Tekir ismini vermeyi düşünmeyen hemen hemen yoktur. Hikayelerde, fıkralarda, motiflerde, kültürümüzün her anında ve noktasında Tekir Kedi’yi görmek mümkün. Bugün dünya üzerinde yer alan kedilerin birçoğu Tekir ya da diğer ismiyle Sokak Kedisi.

Tekir diğer cinslerle o kadar karışmış ki soyağacını takip edip hangi ırklardan geldiğini tahmin etmek çok zor. Binlerce yıldır sokakta ve milyonlarca melezlenme gerçekleşmiş durumda. Tüm bu sebepler onunla ilgili gerek fizyolojik gerekse zihinsel olarak bir imaj çizmemizin önünde engel. Onun kişiliğini tam olarak tanımlamak imkansız. Fiziksel görünümünü de.

Karşılaştığınız iki farklı göz rengine sahip, tamamen beyaz kürkle kaplı, iki veya üç farklı kaplamaya sahip, uzun tüylü, orta tüylü, kısa tüylü, tıknaz, ince, uzun gövdeli, ağır ya da hafif, yuvarlak patili ya da dikdörtgen patili, ince ya da kalın bacaklı … gördüğünüz bütün kediler Tekir olabilir. Kimi zaman esnaf dükkanlarında çay içerken, tavla oynarken onları görürseniz şaşırmayın. Tahmininizden daha fazla zekidirler ve kolay öğrenirler. Eğer ev arkadaşınız olduysa onun mizacı artık sizin elinizdedir. Sizin tavır ve davranışlarınıza göre mizacı ortaya çıkmaya başlayacaktır.

Tekir Kedi aşırı sosyal bir hayvandır. Çünkü doğası sosyaldir. Haliyle basit ve küçük zamanlı oyunlarla onu ruhen tatmin etmek imkansızdır. Erken yaşlarda sosyalleşmesinin önünü açmak gerekir. Tekirlerin anne ve kardeşleriyle birlikte geçirdiği zamanlar uzundur. Bu yüzden erken sosyalleşmesi oldukça önemlidir. Tekir Kedi ilgisiz kalırsa kendi yoluna bakacaktır. Dışarıda yaşamak onlar için çok da zor olmasa gerek. Savunma sistemleri çok güçlü ve hızlı şekilde aktif olur. Evcil hayvanlara hemen alışır. Tehdit görürse kaçacak yer bulma konusunda ya da kendini savunmada diğer narin cinsler gibi davranmayacaktır.

Tekir Kedi Kişiliği

Gen havuzu çok geniş kedi cinslerinde genel kimlik oluşturmak oldukça zordur. Şeklen olduğu kadar kişilik olarak da çok farklı olabilirler. Yüzyıllardır hatta binlerce yıldır evlerimizde, sokağımızda beslediğimiz Tekir Kedi de işte tam böyle bir cinstir. Kimileri çok utangaç kimileri aşırı rahat olabilirler. Genlerindeki avcı ruhu kaybetmemiş olanlar olduğu gibi aşırı derecede evcilleşmiş olanlarıyla da karşılaşmak mümkündür. Tekir Kedi bağımsızlığına düşkün ve kaçma eğilimindedir. Aynı zamanda sırnaşık, insana aşırı bağlı bir kedi de olabilir. Kısacası hakkında yalan söyleyemeyeceğiniz bir cinstir. Ne uydurursanız uydurun ne söylerseniz söyleyin muhtemelen doğru çıkacaktır.

Öyleyse Tekir’in mizacını nasıl belirleyeceğiz? Tekir Kedi’yi nasıl tanıyacağız? Böyle bir durumda genellikle kelimesini kullanmak doğru olmasa da çoğunlukla kelimesinden hareketle tanımlama yapmaya çalışacağız. Nihayetinde %50+1 çoğunluk kabul edilir. Öncelikle Tekir Kedi’nin yavruları annelerinden daha geç ayrılıyor. Ayrılma süresi 10-12 hafta gibi bir zaman dilimini kapsıyor. Yine de bu mühlet içerisinde özgüvenini sağlaması adına anne ve kardeşleriyle beraber kaldığı kadar insanlarla da etkileşimi kontrollü olarak sağlanmalıdır. Hayatımızın her anında karşılaşabileceğimiz bu kedileri aslında kişilik olarak hepimiz biliriz. Çoğunlukla sevgi doludurlar. Sokakta onları sevmeye çalışırsanız sizden uzaklaşmaz aksine ayağınıza dolanırlar. Eğer birkaç kez mama verirseniz artık sizi sahibi gibi görmeye başlarlar. Tıpkı bir köpek gibi sizi koruma görevi üstlenirler.

Sahibine karşı şefkatli, sevgi dolu, akıllı, avcı, sosyal, eğlenceli ve dost canlısıdır. Tekir Kedi doğada görmeye alışkın olduğumuz kedi davranışlarını sergileyebilir. Aslında evcilleşmiş olsa da sokakta yaşamak onun halen daha mücadeleci doğasının sürmesine mani olamamıştır. Kendi çapında vahşi duygulara sahip bir canlı olarak da hayatına devam ediyor. Tekir Kedi insanlarla güçlü etkileşime açıktır. Sürekli onlarla etkileşim kurma peşindedir. Ailenin diğer fertleriyle ve yabancılarla da sorunsuz anlaşır. Hemen onlarla bir şeyler konuşma niyetinde olduğunu anlarsınız. Aktif, oyuncu ve zekidir. Ev içinde kendisine avlayabileceği bir şeyler arayabilir. Ayrıca konuşkandır. Mızmız ve sessiz bir kedi sahiplenme niyetiniz varsa çoğunlukla bu bir Tekir olmayacaktır.

Soyağacı takip edilebilen Tekir bulursanız genlere bağlı olarak karakterini az çok bilmeniz mümkün olabilir. Ama bu genellikle çok zordur. Gençlik yıllarında serseri olsalar da yaşları ilerledikçe ve iyi bir sosyal ortamda giderek daha yumuşak ve uysal olurlar. Özetle Tekir Kedi’nin mizacına sizin ve ailenizin de katkısı olacaktır. Eğer ona mutlu ve huzurlu bir ortam sunarsanız o da size şefkat ve sadakatten başka bir şey sunmayacaktır. İlgisiz bırakırsanız başını alıp çekip gittiğini de görebilirsiniz. Onunla ne kadar kaliteli vakit geçirirseniz sizi o kadar iyi karşılar ve özler.

Çocuklar ve Evcil Hayvanlarla İletişimi

Elbette bu bahsi açarken mizaç farklılıklarını düşünmeden çıkarım yapmak çok zor. Fakat cins içindeki çoğu Tekir Kedi çocuklarla oynamayı ve onlarla uzun vakitler geçirmeyi seviyor. Yine daha önceden belirttiğimiz gibi ona gösterilen sevgi daha güçlü olarak sizin tarafınıza dönüyor. Sokak hayatı ona diğer canlılardan kaçmayı ve onlarla iyi geçinmeyi öğretmiş. Tekir Kedi kendini güvende hissettiği sürece evcil hayvanlarla da iyi anlaşabiliyor. Güçlü ve sağlıklı etkileşim görmek istiyorsanız kedinizi yavruyken çevresiyle tanıştırmalısınız. Erken sosyalleşmesi ilerleyen süreçte diğerleriyle iletişimini kolaylaştıracaktır.

Tekir Kedi Tarihçesi

Tekir Kedi ile insanoğlunun birlikteliği binlerce yıl öncesine uzanmaktadır. Binlerce yıllık süreç içinde birçok farklı cinsle karışmış olması onun tam olarak kökenlerinin hangi tarihlere uzandığını bilmemize mani oluyor. Şüphe götürmez bir gerçek varsa o da Tekir Kedi’nin evcilleşmiş ilk cinslerden olduğu gerçeğidir. İnsanların bu kediyle münasebeti başlangıçta çıkar ilişkisine dayanıyordu. İnsanlar onu tahıllarını ve diğer gıdalarını korumaları için besliyorlardı. Avcı ataları evcilleşmiş olan ilk kedilerdendi. Zaman içinde bu birliktelik karşılıklı olarak sadakat bağlarını güçlendirdi. Günümüzde Tekir Kedi’yi dünyanın hemen hemen her bölgesinde barınaklarda, sokaklarda, evlerde görmek mümkün hale geldi.

Tam bir tarih veremesek de The Felis Silvestris Lybica(Yaban Kedisi) Kedisi’nin 12.000 yıl öncesinde var olduğunu söyleyebiliriz. Bilinen en erken evcilleştirme çalışmalarının ise 9.000 yıl kadar öncesine dayandığı tahmin ediliyor. Yukarıda bahsettiğimiz amaçlar doğrultusunda zaman içerisinde en cesur ve en atak kediler tutulmaya ve üretilmeye başlandı. Milattan Önce bu kedilerin Kuzey Afrika ve Ortadoğu civarında evcilleştirildiği biliniyor. Kesin ve net bir soyağacına sahip olmamaları onların zengin ve köklü bir geçmişe sahip olmadıkları anlamına gelmiyor. Nitekim bu tarihçe de bunun ispatı niteliğindedir.

Tekir Kedi’nin kısa tüylü versiyonu en yaygın olanıdır. Uzun tüylü ve orta tüylü versiyonlarından daha eski kökenlere sahiptir. Zaman içerisinde gen havuzunun genişlemesi, ırkın başka ırklarla karışmasıyla farklı desen, renk, tüy uzunluğu ve mizaçta kediler ortaya çıkmaya başlamıştır. Uzun ve orta tüylü kediler kısa tüylü kedinin sonraki nesillerde ortaya çıkmış torunlarıdırlar. Tekir Kedi Amerika’ya ilk defa gelen seyyahlar ya da koloniler tarafından kemirgen popülasyonuna karşı getirilmiştir. Günümüzde kısa tüylü kadar uzun tüylü varyantları da sık görülür ve insanlar tarafından sevilir. Orta tüylü ise çok yaygın olmamakla birlikte pek tercih edilmez. Uzun tüy geninin çekinik olduğu bilinen bir gerçektir. Bu nedenle kediler 1/10 oranında uzun tüylü yavru dünyaya getirirler.

Tekir Kedi Fiziksel Özellikleri

Tekir Kedi bize fiziksel görünüş itibariyle net bir tanımlama vermez. Muhtemelen spesifik olarak belirgin işaretleri olanlar hariç gördüğümüz her kediye ve cinse Tekir demekten kendimizi alamayız. Bunun doğru olma ihtimali yanlış olma ihtimalinden daha yüksektir. Tekir Kedi kısa, orta ve uzun olmak üzere üç farklı tüy uzunluğuna sahiptir. Ayrıca sayısını tam olarak tespit edemeyeceğimiz kadar fazla renk ve desende de olabilirler. Genel tanımlama yapmak oldukça güçtür. Fiziksel görünüm kedinin soyunda yer alan cinslere ve genlere bağlı olarak değişiklik gösterecektir.

Yüz ve Kafa Yapısı

Tekir Kedi’yi konuşurken her konuda olduğu gibi bu konuda da çok fazla farkların olduğunu söylemek zorundayız. Lakin çoğu Tekir’in yuvarlak ve orta büyüklükte bir başı olduğunu söyleyebiliriz. Tekir Kedi’nin yüzünde farklı farklı desenler, işaretler görmek de mümkündür. Ancak birçok kedi cinsinin tekir desenlilerinde gördüğümüz alındaki M şeklinde işaret mevcuttur. Bu işaret her kedide olmayabilir. Uzun tüylü varyantın kafası tüylerden kaynaklı daha büyük görünüme sahiptir. Bütün Tekir Kedi varyantlarında kürke uygun gelişen birçok göz rengi vardır. Bazı kediler birbirinden farklı renklerde gözlere de sahip olabilirler.

Vücut Yapısı

Bazı Tekir kediler uzun ve ince gövdeye sahipken bazıları daha tıknaz ve yuvarlak gövdeye sahiptir. Tekir Kedi daha soğuk iklimlerde daha büyük gövdelidir. Çevre şartlarına ve iklime göre evrimsel süreç içerisinde birçok değişiklikle adaptasyona uğramıştır. Asya’da yaşayan kediler safkan bir Siyam ve Tonkin Kedisi’ne benzer yapıya sahip olma eğilimindeyken, Avrupa ve Amerika’daki çeşitleri daha kalın, daha ağır bir yapıya sahiptir. Genellikle dişi kedilerin cinsin erkeklerinden daha küçük boyutlarda olduğu söylenebilir.

Tekir Kedi coğrafyasına hızlı uyum sağlar ve bu çizgide adapte olur. Vücut hatları itibariyle orantılıdır. Gövdesi orta boyutta bir Tekir Kedi’nin patileri, kafası, bacakları da aynı şekilde orta boyutlardadır. Çoğu Tekir Kedi’nin patileri yuvarlaktır.

Tüy Çeşitleri

Tekir Kedi için en yaygın olan varyant kısa tüylü olandır. Uzun tüylü olanlar ise çok nadir dünya gelir. Bunlar da kısa tüylüler gibi tercih edilir. Ancak uzun tüylü kedilerin kürkü çok fazla keçeleşir. Diğer bir varyant ise orta tüylü olanıdır. En az ilgi onun üstündedir. Tekir Kedi çizgili, düz, iki renkli, üç renkli, tekir, kaplumbağa kabuğu, yamalı tekir, duman, koyu gibi sayısız desene sahiptir. Kırmızı, kızıl, siyah, turuncu, beyaz gibi temel renklerden sayısız kaplama oluşmuştur. Ayrıca renkler birbirleriyle de karışmıştır.

Kısa Tüylü Tekir Kedi için özel bir bahis vardır. Kedinin turuncu renkteki mutasyonları genel olarak erkek olmaktadır. Beyaz kürklü kedilerin ise sağırlığa eğilimli oldukları da bilinir.

Ağırlığı ve Boyutları

Tipik profil çizemesek de genel olarak Tekir Kedi ortalama boyutlardadır. Bazıları daha tıknaz bazıları daha ince ve uzun bir gövdeye sahiptir. Yaşı, boyutları, cinsi ve gen havuzundaki cinsler gibi birçok başlık Tekir Kedi’nin ağırlığına etki eder. Fakat erkeklerinin 4-6 kg bandında dişilerinin ise 3,5-5,5 kg aralığında olduğunu söyleyebiliriz. Durumun karışık olmasını sokakta gördüğümüz faklı boyut ve ağırlıktaki kedilerden anlamak mümkündür.

Tekir Kedi Bakımı

Tekir Kedi açgözlü değildir. Birçoğu aza tamah eden kedilerdir. Kısa ve orta tüylü kedilerin birbirine karışmayan ve dolaşmayan yumuşak bir kürkleri vardır. Haftalık olarak tımar edilmeleri yeterlidir. Sadece uzun tüylülerin bakımı biraz zahmetlidir. Ayrıca keçeleşme yaparlar. Haftada bir veya ikiden daha fazla sayıda fırçalamak gerekecektir. Kedinin sağlığını keçeleşme etkileyebilir. Deri enfeksiyonlarını önleme adına daha sık ve düzenli fırçalamak gerekir. Aktivite düzeyine ve fizyolojisine uygun beslenme programı hazırlanmalıdır.

Bakım Maliyeti

Tekir Kedi genellikle sağlıklı ve dayanıklıdır. Böylesi bir kedinin sahibine maddi olarak fazla yükü yoktur. Burada daha çok kedinize ayırmanız gereken uzun zaman sizin için maliyet olabilir. Yine de sağlıklı kalması adına yavru ve yetişkin dönemlerinde sokaktaki diğer canlılardan ve çevreden gelebilecek risklere karşı aşılar ve güçlendiriciler alması doğru olanıdır. Her ne kadar azla yetinse de kaliteli gıdalardan oluşan diyet uygulanmalıdır.

Temizlik

Tekir Kedi banyoda zorluk çıkarabilir. Zaten çoğu kedi sudan çekinir ve sevmez. Kısa ve orta varyantlarda çok fazla banyo ihtiyacı olmasa da haftada ya da iki haftada bir yıkanması gerekir. Uzun tüylüler banyo konusunda daha zahmetlidir. Eğer sık ve belirli rutinlerde banyo yaptırılmazsa tüyleri birbirine dolaşır. Daha sonra kediyi temizlemek ve tüyleri eski haline getirmek için profesyonel yardım almak gerekebilir. Diş sağlığını korumak için yine düzenli şekilde diş fırçalama işlemi yapılmalıdır. Deri kaynaklı hastalıkların oluşmaması için oluşabilecek akıntılar ve keçeleşmeler takip edilmelidir.

Tekir Kedi Sağlık Durumu

Hemen hemen her iklim ve hava koşulunda uzun yıllar yaşayabilen Tekir Kedi sağlam ve sağlıklıdır. Yüksek Adapte Olabilirlik seviyesi onun en büyük silahıdır. Kalıtsal olarak geliştirdiği herhangi bir rahatsızlık yoktur. Çünkü gen havuzu çok büyüktür. Bu sebeple herhangi bir Tekir Kedi herhangi bir cinse özgü rahatsızlığı geçirebilir. Durum tamamen soyağacındaki cinslere bağlı ve bunlarla ilgilidir. Yalnızca beyaz kedilerin sağırlığa meyilli oldukları biliniyor. Genlerdeki çeşitlilik bilinen bir rahatsızlığının olmamasında büyük etken olarak karşımıza çıkıyor.

Yaşam Süresi

Bir kedi tasavvur edin binlerce yıldır hayatta ve her koşulda yaşayabilmiş, aynı zamanda iyi bir avcı…Böyle bir kedinin hayatta kalma süreleri haliyle diğer cinslere oranla daha uzun olmaktadır. 13-18 yıl arası genel bir yaşam süresi tahmin edilse de çoğu Tekir Kedi daha uzun yaşam süresine sahiptir. Bazı Tekir kedilerinin 30 yıla ulaşan çok uzun ömürlere ulaştığı bilinmektedir.

Kızgınlık ve Çiftleşme Dönemleri

Kızgınlık ve çiftleşme dönemlerini de tıpkı diğer mevzulardaki gibi kesin ve net olarak bilmek imkansız. Çok fazla çiftleşebilen cinsler olduğu gibi senede 1 kez çiftleşen kediler de görülür. Çok sık kızgınlık evresine girenlerin yanı sıra çok az girenleri de olabilir. Yavru sayıları da çok fazla değişiklik gösterir.

Tekir Kedi Eğitilebilir mi?

Sokak Kedileri yaygın inanışın aksine eğitilebilir kedilerdir. Tekir Kedi oldukça zekidir. Ayrıca binlerce yıllık süreçte kendisine birçok yeti de katmıştır. Mizacı ve fizyolojisi eğitilmeye müsait bir kedi olduğunu gösteriyor.

Tekir Kedi dünyanın kutuplar haricinde her ülke ve bölgesinde yer alan, sayısını tahmin etmemizin imkansız olduğu bir cins. Desenleri, renkleri, görünüşü, boyutları hakkında da net bilgi vermek imkansız. Dar bir hazneden elde edebildiğimiz doğru verileri itinalı bir çalışmayla yazı haline dönüştürebildik. Tekir Kedi hakkında bilgi toplamak bizi zorlasa da sokaklar ve evlerimiz bize yardımcı oldu. Siz de beslediğiniz ya da karşılaştığınız sizi şaşırtan Tekir kedileri bizlerle paylaşabilirsiniz. Kedisever dostlarımızla da etkileşimde bulunarak belki de güzel bir Tekir sahibi olabilirsiniz. Yorumlar kısmında sevimli canavarları konuşmak dileğiyle. .)

İlgili & Yardımcı Kaynaklar

• Tekir Kedi (Wikipedia)